|
Tweet |
Yeterli ve dengeli beslenme ad?na almam?z gereken belli ba?l? g?da maddeleri var ve bu g?da maddelerini güvenli bir ?ekilde alabilmek beslenmemiz için çok önemli. Fakat g?da alerjileri gibi sorunlar hem çocuklar? hem de yeti?kinleri etkileyen g?da kaynakl? sa?l?k problemlerinin ba??nda gelmektedir. G?da alerjileri son y?llarda etkinli?ini ve yayg?nl???n? artt?ran bir halk sa?l??? sorunu haline gelmi?tir. Dünya genelinde en s?k rastlanan alerjen g?dalar Amerikan G?da ve ?laç Dairesi (FDA) taraf?ndan bir grup alt?nda toplanm??t?r. Yasalarla belirlenen ölüme bile götürebilen alerjen g?dalardan bir tanesi de yer f?st???d?r.
Yer f?st???, g?da alerjenleri içerisinde en tehlikeli olan?d?r. Dolay?s?yla geli?mi? ve geli?mekte olan ülkelerde ölümcül g?da kaynakl? anafilaksinin en yayg?n nedenidir. Yer f?st??? alerjisine sahip bireyler, yer f?st??? ile kontamine olan hammadde kullan?m?, i?leme s?ras?nda çapraz bula?ma, ortak kullan?lan ekipmanlardan kas?ts?z alerjen ta??nmas?, kasten kat?lma veya etiketleme kurallar?na uyulmamas? gibi durumlarda yer f?st???na maruz kalma tehlikesiyle kar?? kar??yad?rlar.
Hem yer f?st???na alerjisi olan tüketici bireyleri hem de g?da üreticilerini bilinçlendirmek ve uyarmak ad?na ?stanbul piyasas?ndaki keklerde ELISA ile yer f?st??? kal?nt?s? arand?. Bu amaçla etiketinde yer f?st??? içermedi?i bildirilen 42 adet ambalajl? kek ve sat?c? taraf?ndan yer f?st??? içermedi?i beyan edilen 42 adet ambalajs?z aç?k kek olmak üzere toplamda 84 adet kek örne?i topland?.
“Ambalajs?zlar?n yüzde 37,8'inde ambalajl?lar?n 2,4'ünde yer f?st??? var”
Çal??ma içerisinde yer alan ?stanbul Geli?im Üniversitesi Ara?t?rma Görevlisi Ay?e Seray Çetin toplanan ambalajl? keklerin yüzde 2,4'ünde, ambalajs?z ürünlerin ise yüzde 37.8'inde yer f?st??? kal?nt?s? tespit edildi?ini söyledi. Özellikle yer f?st???na alerjisi olan bireyler ad?na bu oranlar?n oldukça yüksek oldu?unu vurgulayan Ay?e Seray Çetin, “Ambalajl? ve ambalajs?z olarak sat??a sunulan kek örneklerinin de?i?ik miktarlarda yer f?st??? kal?nt?s? içermesinin Türk G?da Kodeksi kriterlerine uygun olmad??? ve bundan dolay? da halk sa?l???n? tehdit edebilece?i kanaatine var?ld?” dedi.
“Üretimdeki hijyen eksikli?i ve personel bilinçsizli?i kal?nt?lara sebep oluyor”
Kal?nt?lar?n keklerde ç?kmas?n?n en önemli sebepleri aras?nda üretimdeki hijyen eksikli?i ve çal??an personellerin bu noktada bilinçli olmamas? oldu?unu aktaran Çetin, “Ambalajl? ürünler ambalajs?z ürünlere göre alerji konusunda kal?nt? bak?m?ndan daha güvenilir” dedi. Çetin, “As?l nokta üretim ve ambalajlama a?amas?ndaki hatalard?r. Üretim hatlar? veya üretimde kullan?lan alet ve ekipmanlar etkin bir ?ekilde temizlenmeden üretime geçiliyorsa do?al olarak bir önceki üründen sonraki ürüne çapraz kontaminasyon durumu söz konusu oluyor. Bir önceki ürün yer f?st??? içeriyorsa bir sonraki ürün çapraz temasla yer f?st?kl? bir ürün olmasa bile kal?nt? b?rakt??? için alerjen reaksiyonlara sebep oluyor” diye konu?tu.
“Anaflaktik ?ok gibi ani ve ciddi sorunlara kadar sebep olabilir”
Yer f?st??? alerjisinin anaflaktik ?ok gibi ani ve ciddi sorunlara kadar sebep olabilece?inden dolay? daha dikkatli davran?lmas? gerekti?ini ifade eden Çetin, “Yer f?st??? alerjisi asl?nda çocukluk döneminde ortaya ç?kabildi?i gibi baz? bireyler yeti?kinlik döneminde de yer f?st???na kar?? alerji geli?tirebilmektedir. Baz? çok duyarl? bireylerde mikrogram kadar küçük al?mlar bile reaksiyonlara sebep olabiliyor. Miligram miktar?ndaki al?mlar ise anaflaktik ?ok gibi sistemik reaksiyonlara neden olmaktad?r. Bu da ölümlere kadar gidebilmektedir. Asl?nda bu durum yer f?st??? alerjisinin ne kadar tehlikeli ve ciddi bir alerji oldu?unu göstermektedir. Yer f?st??? gibi ya?l? tohumlar anaflaktik ?ok gibi ani ve ciddi seyreden durumlara sebep olmaktad?r. Bu gibi durumlarda da bir önce hastaneye ba?vurmak gerekiyor” ?eklinde konu?tu.
“?çerik ve etiketleme g?da alerjisi için önemli nokta”
Çetin, g?da alerjilerinin henüz bir tedavisinin olmad???n?n alt?n? çizerek alerjen olan g?dadan uzak durulmas? noktas?nda üreticilerin içerik belirtmesinin çok önemli oldu?unu söyleyerek aç?klamalar?na ?u ?ekilde devam etti;
“Yer f?st??? alerjisi belirtileri aras?nda solunum yollar?nda daralma, ürtiker, egzama ve yutakta ödem gibi önemli belirtiler vard?r. Az miktarda maruz kal?n?rsa ka??nt? gibi basit bir reaksiyon da olabilir ama bu ki?inin duyarl?l???na göre de de?i?ebilmektedir. Ceviz ve yer f?st??? gibi g?da maddeleri solunum yoluyla bile alerjik reaksiyonlara sebep olmaktad?r. G?da alerjilerinin henüz bir tedavisi bulunmamaktad?r. Bu yüzden alerjiden korunmadaki en etkili yöntem alerjiye sebep olan g?dalar?n belirlenip diyetten tamamen ç?kar?lmas?d?r. Bu noktada da etiketleme önem ta??maktad?r. G?da üreticileri ilgili yönetmelik do?rultusunda sat??a sunduklar? ürünlerin etiketinde alerjen maddelerle ilgili tüketiciye bilgi vermek zorundalar. Burada tüketiciye dü?en görev de etiket okumaya dikkat etmektir. Özellikle alerjisi olanlar kesinlikle etiket okumay? ihmal etmemelidir.”
“Ambalajs?z ve aç?kta sat?lan g?dalara alerjisi olanlar ekstra dikkat etmeli”
“Özellikle yer f?st??? gibi çok ciddi bir g?daya alerjiniz varsa ambalajs?z ve aç?kta sat?lan ürünleri tüketirken çok daha dikkatli olmakta fayda var” diyen Çetin, büyük sa?l?k problemlerine sebep olabilecek bu durumu ortadan kald?rmak ad?na, “Bu durum bize ?unu gösteriyor ki de?i?ik oranlarda yer f?st??? kal?nt?s? bulmam?z g?da kodeksine uygun bir durum de?ildir. Ayk?r?d?r ve asl?nda halk sa?l???n? ciddi bir ?ekilde tehdit eden bir durum söz konusudur. Bu durumu ortadan kald?rmak için üretimde çal??an bütün personeller öncelikli olarak mutfak hijyeni, alerjenler, çapraz konteminasyon, çapraz temas gibi konularda etkin bir ?ekilde e?itilmelidirler. Üretimde çal??an personel ve g?da üretici firmalar?n etiketleme konusunda bilinç düzeylerinin artt?r?lmas? gerekmektedir” diyerek sözlerini tamamlad?.
