Evham 'kayg? bozuklu?u' olabilir

Belirsizli?in en büyük tehlike olarak görüldü?ü yayg?n kayg? bozuklu?u hastal???, tahammülsüzlü?ü de beraberinde getiriyor. Kötü bir ?ey olacakm?? hissi ile sürekli endi?e içinde ya?ayan bu hastalar, ço?u zaman rahats?zl?klar?n?n fark?nda olmuyor ve bunu genellikle “evhaml?” bir ki?ili?e sahip olmakla aç?kl?yor. 

Ancak bu tablo ki?inin i? ve sosyal ya?am?n? kabusa çevirebiliyor. Bu hastal?k mükemmeliyetçi ve h?rsl? ki?ilerde daha s?k izleniyor. Memorial Ankara Hastanesi Psikiyatri Bölümü’nden Uz. Dr. Serkan Akkoyunlu, yayg?n kayg? bozuklu?u hastal??? ve tedavi yöntemleri hakk?nda Man?et Haber’e bilgi verdi.

Z?H?NDEN ATILAMAYAN KAYGIYA D?KKAT!

Akkoyunlu, ''Belirsizlik, kayg? ve korku hayat?m?zda her zaman var olan kavramlard?r. Evden i?e giderken bile kaza geçirmek, sakat kalmak ya da ölmek gibi pek çok felaketle kar??la?mak mümkün olabilmektedir. Birçok ki?i bu belirsizli?i yok sayarak güvende oldu?unu dü?ünmektedir. Ancak baz? insanlar kayg? ya da korkuyu yo?un olarak ya?ar ve bunu zihninden atmay? ba?aramaz. Ki?inin ya?am?n? derinden etkileyen, i?levselli?ini bozan ve i?lerinde yo?un bir s?k?nt? ya?anmas?na sebep olan bu duruma yayg?n kayg? bozuklu?u denilmektedir’’ dedi. 

BEL?RS?ZL?K TEHD?T UNSURU OLARAK GÖRÜLÜR

Uz. Dr. Serkan Akkoyunlu, ''Yayg?n kayg? bozuklu?u ya?ayan ki?iler genellikle günlük olaylar, ki?isel ili?kiler, sa?l?k ve yak?nlar?n? kaybetme gibi konularda yo?un endi?e ya?amaktad?r. Kayg?l? olduklar? konularla ilgili olumsuz bir sonuçla kar??la?mayaca??ndan emin olmak isteyen ve bunun için yo?un çaba sarfeden hastalar, belirsizli?i bir tehdit olarak görmektedir. Hastalar ald?klar? önlemlerin kayg? ile korkuyu daha fazla art?rd???n?n fark?nda varmadan, bu alg?n?n süreklilik kazanmas?na neden olmaktad?r’' ifadelerini kulland?. 

''Kronik olarak gerçekle?en bu bozukluk genelde 'Evhaml?’ olmak gibi bir karakter özelli?i olarak yans?t?lmaktad?r’’ diyen Uz. Dr. Serkan Akkoyunlu, sözlerine ?öyle devam etti:

Ancak bu bir karakter özelli?inden ziyade, tedavi edilebilen bir rahats?zl?k olmaktad?r. Kayg? ile evham? birbirinden ay?rmak gerekmektedir. Yayg?n kayg? bozuklu?unda bir ya da daha çok konu üzerinde kayg? duymak, bu kayg?y? kontrol edememek, beraberinde gün içerisinde kötü bir ?ey olacakm?? gibi bir beklenti içine girmek, diken üstünde hissetmek, çabuk yorulmak, çabuk öfkelenmek, gece uykusunda bozulma ve kaslarda gerginlik hissi gibi belirtiler ortaya ç?kmaktad?r. 

Bu belirtilere zaman zaman a??z ve bo?az kurulu?u, çarp?nt?, nefes darl???, titreme, kar?nda rahats?zl?k hissi, haz?ms?zl?k da e?lik edebilmektedir. Bununla birlikte kayg? seviyesi yüksek olan ki?ilerde s?kl?kla cilt döküntüleri, ast?m ve ürtiker gibi psikosomatik rahats?zl?klar da görülebilmektedir. Ailesinde yayg?n kayg? bozuklu?u olan ki?ilerde bu hastal???n ortaya ç?kma olas?l???, di?er ki?ilere göre daha fazlad?r. 

Bununla birlikte kad?nlarda bu rahats?zl??a erkeklere oranla daha s?k rastlanmaktad?r. Bunda biyolojik ve hormonal farkl?l?klar?n yan? s?ra, toplumsal ve cinsiyet rollerinin de etkisi bulunmaktad?r. Ayr?ca ya?an?lan travmatik olaylardan sonra kayg?n?n ö?renildi?i ile ilgili görü?ler de bulunmaktad?r.

Yayg?n kayg? bozuklu?unun toplumdaki görülme s?kl??? yüzde be? civar?nda olurken, nevrotik ki?ilik özelliklerine sahip olanlarda, sorumluluk sahibi, mükemmeliyetçi ve h?rsl? ki?ilerde bu hastal??a daha çok rastlanmaktad?r. Genellikle eri?kinlik ya?lar?nda ortaya ç?kan bozukluk, daha ileri ya?larda da ba?layabilmektedir. Kay?p, bir yerden ba?ka bir yere ta??nmak, hayata birinin girmesi ya da ç?kmas? gibi çevresel faktörler ve ya?amsal de?i?ikliklerde hastal?k tetiklenebilmekte ya da tekrarlayabilmektedir.''

?LAÇLARIN ETK?S? SONRA ORTAYA ÇIKIYOR

Uz. Dr. Akkoyunlu, ''Tan?s? daha çok görü?melere ve muayeneden al?nan bildirimlere dayanan yayg?n kayg? bozuklu?unun temelde iki tedavisi bulunmaktad?r. ?lk basama?? olu?turan ilaç tedavisinde antidepresan ve anksiyolitik etkili ilaçlar kullan?lmaktad?r. Genellikle ikinci haftadan sonra fayda etkisi ortaya ç?kmaya ba?layan ilaç tedavisinin tam etkisini göstermesi 6-8 haftay? bulabilmektedir. Çok fazla yan etkisi bulunmayan bu ilaçlar sa?l?k alan?nda da güvenli ilaçlar aras?nda kabul edilmektedir’’ dedi.

 ''?kinci tedavi yöntemi ise psikoterapidir’’ diyen Uz. Dr. Akkoyunlu, ?unlar? kaydetti:

''Bu yöntem, ki?inin dü?ünce yap?s? incelenmeye ve de?i?tirilmeye dayanmaktad?r. Kayg? ve korku genellikle belirsizlikle ba?lant?l? olmaktad?r. Psikoterapi, ki?inin belirsizli?i nas?l tolere edebilece?ini ö?rendi?i ve belirsizli?e kar?? tahammülünün artt?r?lmas?n?n sa?land??? bir süreç olmaktad?r. 3-4 ay sürecince haftal?k gerçekle?tirilen terapiler sonras?nda edinilen kazan?mlar korunmaktad?r. Terapinin kal?c?l???, ilaç tedavisine göre daha yüksek olmaktad?r.''

Uz. Dr. Serkan Akkoyunlu, yayg?n kayg? bozuklu?unu kontrol alt?na almak için ?u tavsiyelerde bulundu:

* Kayg? size ne söylüyorsa tersini yap?n

* Belirsizlikte kalmay? tercih edin

* Belirsizli?i gidermek için yapt???n?z ara?t?rmalar? b?rak?n

* Dü?üncelerinizi kontrol etmeye çal??may?n

* Belirsizlikle sava?may?n, yan?n?za al?n ve belirsizlikle beraber ya?amay? ö?renin.