Kanseri a?r?s?z yenmek mümkün mü?

Medipol Mega Üniversitesi Hastanesi Algoloji (A?r? tedavisi) Bölümünden Prof. Dr. Haci Ahmet Al?c?, “Kanser a?r?lar?n?n ?iddeti, alg?lanmas? ve seyri her hastada ayn? de?ildir. Ayn? tür tümör ve evre kanserlerde bile a?r? ayn? ?eklide alg?lanmaz bu hastadan hastaya de?i?ir. Kanserin yay?l?m?, evresi, tümörün cinsi gibi faktörler de hastalar?n a?r?y? farkl? ya?amalar?nda oldukça etkilidir. Kanser hastalar?nda hem akut hem de kronik a?r?ya rastlan?r. Akut a?r?n?n tan?m? kolayd?r ve nedenin tedavisi ile kolayl?kla ortadan kalkabilir. Kronik a?r? ço?u kez nedenin tedavisi ile geçmez. Bu hastalarda ki?ilik, hayat tarz? ve fonksiyonel yetenekte anlaml? de?i?iklikler olur. Tümörün h?zla ço?alarak normal dokular? tahrip etmesi sonucunda ortaya ç?kan hem kanserin erken döneminde hem de ileri döneminde görülen meme prostat, yumurtal?k ve rektum a?r?lar? akut a?r?d?r. Kanserin ileri evresinde metastazlar sonucu ortaya ç?kan omurga ve kalça k?r?klar? ve ba??rsak t?kan?kl??? da akut a?r? ?eklindedir. Tümör cerrahisi, kemoterapi ve radyoterapi sonucu ortaya ç?kan a?r?da akut a?r? ?eklindedir” diye konu?tu.

“METASTAZLA B?RL?KTE A?RI ARTAR”

Kronik a?r?n?n hastal???n ilerlemesine ba?l? geli?ebilece?ine dikkati çeken Prof. Dr. Al?c?, “Tümörün yay?lmas?yla a?r?n?n ?iddeti artar. Psikolojik faktörler ön plana ç?kmaya ba?lar. Nedenin tedavi edilemedi?ini görerek a?r? tedavisine ba?lamak seçilecek en iyi yoldur. Ayr?ca kronik a?r? kanser tedavisine ba?l? olabilir. Cerrahi sonras? iyile?meyen insizyona ba?l? kronik a?r? sendromu, postoperatif nöropatik sendromlar, radyoterapi ve/veya kemoterapi sonras? çe?itli a?r? sendromlar? görülebilir. Kronik a?r?lar?n en s?k rastlanan sebebi kemiklere olan metastaz sonucu ortaya ç?kar ve akci?er, meme, böbrek, prostat ve tiroit kanserlerinde görülür. Hareketle artan sürekli bir a?r?ya sahiptirler ve a?r? geceleri daha fazla olmak üzere künt, s?zlay?c? veya derin, b?çak saplanmas?, batma tipindedir. Kas kramplar? ve çekilme tarz?nda a?r?larda görülebilir. Sinirlere ve omurili?e yay?lmas? sonucu sürekli yan?c? veya aral?kl? b?çak saplanmas? ?eklinde a?r? ortaya ç?kar. Bu bölgede uyu?ma ve kar?ncalanma ve kas gücü kayb? ortaya ç?kar” dedi.

“GEÇMEYEN A?RI KANSER BEL?RT?S? OLAB?L?R”

Prof. Dr. Al?c?, kanser belirtisi olan a?r?lar? ise ?u ?ekilde aç?klad?: “Kanserlerin ilk belirtisi a?r? olabilir. Ancak yumurtal?k kanseri, rahim a?z? kanseri, birincil beyin tümörleri ve meme kanseri a?r?ya yol açmadan ortaya ç?kabilirler. Baz? kanserler ise a?r? ile belirti verebilir. Kemik kanserleri, kemik ve eklem a?r?lar?yla, pankreas kanseri ise ku?ak tarz?ndaki a?r?s?yla, karin içerisindeki organ kanserleri ise kar?n a?r?s? ile rektum (son ba??rsak) kanseri ise makatta özel bir a?r?ya yol açarak a?r? ile belirti veren kanserlerdendir. Yine s?rt a?r?s? akci?er kanserinin, ba? a?r?s? ise beyin tümörlerinin belirtisi olabilir. Ani ba?layan, keskin, daha önce ya?anan a?r?lardan çok daha ?iddetli, hiç ara vermeden devam eden a?r?, basit a?r? kesicilerle geçmeyen a?r?lar kanser belirtisi olabilir. Bu tip a?r?larda ki?i hekime müracaat etmelidir. A?r?yla birlikte bulant?, kusma, zay?flama, kab?zl?k, kans?zl?k, terleme makattan kan gelmesi, halsizlik, i?tahs?zl?k gibi ?ikayetler varsa acele edilmelidir.”

“HER TEDAV?N?N A?RISI FARKLIDIR”

Kanser tedavisinde her tedavi türünün kendine özgü yan etkileri bulundu?unu söyleyen Prof. Dr. Al?c?, sözlerine ?öyle devam etti:

“Kanserin ameliyatla al?nmas?, ameliyat alan?nda a?r?ya neden olabilir. Ameliyat sonras? a?r?n?n ço?unun ameliyat s?ras?nda meydana gelen sinir hasar?yla ilgili oldu?u dü?ünülmektedir. Bir uzvu veya gö?sü ç?kar?lm?? ki?iler, uzuv veya gö?üs hala varm?? gibi a?r? hissedebilirler. Radyasyon tedavisi de ciltte k?zar?kl??a ve yanma hissine neden olabilir. Radyasyonun vücudun hangi k?sm?na uyguland???na ba?l? olarak ishal, a??z yaralar? veya yorgunluk gibi ba?ka sorunlara neden olabilir. I??n tedavisine ba?l? ba??rsak iltihab? ???n tedavisi sonras?nda yüzde 2 ila 10 s?kl???nda gözlenir. I??n tedavisinden 3 ay-30 y?l sonra ortaya ç?kabilir. ?shal, kanl? d??k?, kar?nda kramp tarz?nda a?r?lar ve sürekli ?k?nma hissi vard?r. I??n tedavisine ba?l? omurilik hasar? geçici veya kal?c? olarak görülebilir. Geçici tip boyun hareketleriyle ortaya ç?kar. Kal?c? tipte ise a?r? ?iddetlenerek süreklilik kazan?r. Kemoterapinin yan etkilerinde ise mide bulant?s?, yorgunluk, enfeksiyon, saç dökülmesi ve sinir a?r?s? görülebilir. Akut veya kronik olarak görülebilir. Kemoterapide kullan?lan yüksek kortizonun birden kesilmesinden dolay? steroid pseudoromatizmas? dedi?imiz yayg?n kas ve eklem a?r?lar? ile kendini belli eden bir tablo ortaya ç?kabilir. Ayr?ca uzun süreli kortizon kullan?m?na ba?l? kol ve bacak kemik uçlar?nda hassasiyet omuz ve kalçada hareketle ?iddetlenen künt ve s?zlay?c? a?r? ortaya ç?kabilir.”

“KANSER A?RILARI TEDAV? ED?LEB?L?R”

Prof. Dr. Al?c?, “Kanser a?r?s? uyutmayan, depresyona yol açan, yorgunluk, bitkinlikle ortaya ç?kan dayan?lmaz a?r?lard?r. Kanser olmak her zaman a?r? çekmek anlam?na gelmez. Ancak a?r? ya?ayanlar için bunu kanser olman?n normal bir parças? olarak kabul etmek zorunda de?ilsiniz. Bu a?r?lar?n mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Her kanserli hasta a?r? çeker anlay??? yanl?? bir anlay??t?r. Kanser hastalar? hiçbir zaman umutsuzlu?a ve ?st?raba terk edilmemeli. Kanser a?r?s?n? kontrol etmenin birçok farkl? yöntemi vard?r. Ac? çekmedi?inizde, daha iyi uyuyabilir ve yemek yiyebilir, aileniz ve arkada?lar?n?zla birlikte olman?n tad?n? ç?karabilir, i?inize ve hobilerinize devam edebilirsiniz. A?r?n?z oldu?unda doktorunuza ve hem?irenize söyleyin, çünkü ne kadar a?r?n?z oldu?unu yaln?zca siz bilirsiniz, sizi bir a?r? uzman?na yönlendirebilir. Kanser a?r?lar? en ?iddetli a?r?lar aras?ndad?r ve yüzde 60 ila 95 aras?nda tedavi edilebilir. Tedavi edilebilir a?r?lar?n yakla??k yüzde 80’i kolay, yüzde 20’si de zor kontrol edilebilen türden a?r?lard?r” ifadelerini kulland?.

“A?RI POMPALARI, S?N?R BLOKLARI UYGULANAB?L?R”

Prof. Dr. Haci Ahmet Al?c?, “A?r?y? hafifletebilecek giri?imsel prosedürler ve cerrahi tekniklerin yan? s?ra birçok ilaç ve kanser tedavisi ve bunlar? uygulama yollar? vard?r. A?r? kontrolü, kanser tedavisinin de bir parças?d?r. Hastan?n doktorundan a?r?s?n? kontrol etmede en etkili olan metodun ne oldu?unu ö?renmesi hakk?d?r. K?saca hastan?n a?r? kesici isteme hakk? vard?r. Kanser a?r?lar?nda medikal ve giri?imsel olmak üzere iki tür tedavi vard?r. Medikal tedavide a?r? kesici ilaçlar? kullan?yoruz. Giri?imsel i?lemler ise a?r?n? iletilmesinden sorumlu sinirlerin bloke edilmesini sa?layan sinir bloklar?, a?r? kesici ilaçlar?n verildi?i port pompa sistemleri, kordotomi dedi?imiz a?r?n?n beyne iletilmesini sa?layan a?r? yollar?n?n radyofrekans ile tahrip edilmesi, baz? cerrahi yöntemler, kemoterapi ve radyoterapi say?labilir” diye konu?tu.