|
Tweet |
İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu Ağız ve Diş Sağlığı Programı Öğr. Gör. Ayşegül Doğan, COVID-19'un hayatın her alanındaki zorlayıcı ve kısıtlayıcı etkisinin ağız ve diş sağlığı hizmetlerine de yansıdığını belirterek, ''Diş hekimleri enfeksiyonlarla birinci derecede karşı karşıya gelen meslek gruplarının başında yer almaktadır. Diş tedavileri sırasında patojen mikroorganizmaların bulaşması eskiden beri var olan büyük bir problemdir ve COVID-19 bulaşı bu problemi daha büyük bir tehlike haline getirmiştir. Ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin sunumunda diş tedavileri sırasında hasta ve hekim yakın mesafede bulunmakta ve çok sayıda döner alet kullanılarak fazla miktarda aerosol meydana gelmektedir. COVID-19 enfeksiyonunun damlacıklar ve aerosol yoluyla bulaştığı göz önüne alındığında diş hekimleri ve yardımcı personelin yüksek risk altında oldukları görülmektedir'' dedi.
''Risk, pek çok sağlık çalışanından daha fazladır''
Doğan, Çin'de yapılan çalışmalarda, COVID-19 virüsünün hücre içerisine girmesine neden olan hücre reseptörünün ağız mukozasında, özellikle dil, yanak ve diş eti dokularında daha fazla bulunduğu ve bu nedenle diş tedavi uygulamalarının COVID-19 açısından yüksek risk taşıdığının teyit edildiği bilgisini paylaşarak, ''Diş hekimlerinin yeni koronavirüs enfeksiyonundan etkilenme riski pek çok sağlık çalışanından daha fazladır.'' diye konuştu.
3 bulaş yolu
Doğan, ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin sunumunda COVID-19 enfeksiyonu için olası bulaş yollarını üç başlık altında topladı:
1. Solunum sekresyonlarının ve ağız sıvılarının damlacık yoluyla yayılması, inhalasyonu; oral, nazal ve göz mukozalarıyla teması;
2. Kan, ağız sıvıları ve hastadan elde edilen diğer materyallerle direkt temas
3. Diş tedavileri sırasında sosyal mesafenin sağlanamaması ve enfekte bireylerin konuşma ya da öksürme sırasında oluşturduğu damlacık ve aerosollere maruziyet
Sağlık Bakanlığı tarafından 23 Mart 2020 tarihinde yayınlanan Koronavirüs Bilim Kurulu kararlarına göre pandemi döneminde uygulanacak önlemleri hatırlatan Doğan, ''Buna göre; sağlık personeli doğrudan temas içermeyen işlemler sırasında hasta ile en az 1 metre mesafede bulunmalı, solunum yolu semptomları olan hastalarda acil olmayan işlemler ertelenmelidir. Diş tedavileri sırasında eldiven, gözlük/siper, önlük, bone, N95/FFP2 veya eşdeğeri maske kullanılması gerektiği bildirilmiştir. Ayrıca; COVID-19 pandemisi sürecinde COVID-19 tanısı konulan ya da şüphesi bulunan bireylerin rutin diş tedavilerinin yapılmaması ve diğer tüm bireylerin acil olmayan diş tedavilerinin ertelenmesi yönünde karar alınmıştır'' bilgisini paylaştı.
3 aşamalı koruma önlemi
COVID-19 enfeksiyonuna karşı diş hekimlerinin alması gereken önlemlerin üç aşamalı olduğunu söyleyen Doğan, ''Birincil (temel) koruma önemleri, tek kullanımlık malzemelerin tercih edilmesi gibi standart önlemlerden meydana gelmektedir. İkincil koruma önlemleri, izolasyon kıyafetleri ve cerrahi giysilerin standart prosedürlere ilave edilmesini içermektedir. Üçüncül koruma önlemleri; COVID-19 enfeksiyonu olduğu saptanan bir hastaya işlem yapılması sırasında gereken tedbirleri içermektedir. Bu durumda, özel koruyucu kıyafet, N95 maske, tek kullanımlık lateks eldiven ve geçirgen olmayan ayakkabı kılıfı gibi önlemler alınmalıdır'' önerilerinde bulundu.
23 Mart'ta alınan Koronavirüs Bilim Kurulu kararlarına göre, COVID-19 pandemisi sırasında uygulanması önerilen acil tedaviler:
• Pulpa enflamasyonu kaynaklı şiddetli diş ağrısı
• Pericoronitis veya 3. Molar diş kaynaklı şiddetli ağrı
• Postoperatif gelişen osteitis, alveolitis
• Lokalize ağrı ve şişmeye neden olan apse veya bakteriyel infeksiyon
• Ağrı veya yumuşak doku travmasına neden olan diş fraktürü
• Travmaya bağlı diş avülsiyonu/lüksasyonu
• Oral mukozanın akut ve ağrılı lezyonları/ülserasyonları
• Hayatı tehdit edici ya da kontrolsüz kanamalar
• Radyoterapi ve kemoterapi alması planlanan ya da almakta olan ve organ nakli planlanan hastaların tedavileri
• Medikal problemleri için konsültasyon istenilen hastalar
• Dikiş alınması
• Geçici restorasyon kaybı/kırıklarının ve hareketli protez kullanımına engel olan vurukların aerosol oluşturmayacak biçimde tedavisi
• Ortodontik tedavi görmekte olan hastaların braket ve tellerinin yerinden çıkması ve kırılması
• Dudak-damak yarıklı yenidoğanlara beslenme plağı uygulamaları
• Çene eklemi lüksasyonu
• Malignite şüphesi bulunan durumlarda biyopsi
• Hastanın havayolu açıklığını tehdit eden intraoral/ ekstraoral infeksiyonlar
